29 Kasım 1889’da Başkırdistan’da dünyaya geldi. Asıl adı Fethulkadir’dir. İlk öğrenimini Usûl-i Cedîd Mektebi’nde yaptı. Bir süre Çilebinsk’teki Ahund Hekim Hazret Medresesi’ne devam etti. Ayrıca Rus-Başkırt Mektebi’nde görevli bir öğretmenden Rusça ve matematik dersleri aldı. Rus okullarına gitmesine babasının razı olmaması üzerine Troiski şehrindeki yeni usul eğitim veren Resûliye Medresesi’ne kaydoldu. Bu yıllarda Rus üniversitelerinde okuyabilmek için bir yandan da Rusça’sını ilerletmeye çalıştı. 1915’te müderris unvan ve diplomasını aldıktan sonra çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. 1917’de Başkırdistan Sovyeti başkanlığına ve Zeki Velidi’nin (Togan) önderliğinde kurulan Başkırdistan hükümetine bağlı Çilebinsk Halk Komitesi üyeliğine getirildi. 18 Haziran 1917’de Başkırt gazetesini çıkarmaya başladı. Aynı yılın 5-9 Aralık günlerinde Moskova’da toplanan Sovyetler Kongresi’ne Başkırdistan delegesi olarak katıldı. Başkırt Maarif Vekâleti İlmî Heyeti’ne baş üye tayin edildi. 1919’da Ufa’da Başkırdistan Tarih ve Etnografyasını Öğrenme Derneği’ni kurdu ve başkanlığını yaptı.

Bolşevikler 1920 yılından itibaren Başkırtlar’a baskı uygulamaya başlayınca diğer Başkırt ileri gelenleriyle birlikte Türkistan’a giderek Türkistan Basmacı Hareketi’ne katıldı. Buradan Taşkent’e geçip Kazak-Kırgız ortaokullarında Abdülkadir Cılkıbay (Yılkıbay) adıyla müdürlük ve öğretmenlik yaptı. Zeki Velidi ile birlikte Türkistan Millî Birlik Komitesi adına Rusya’da Türkler’in yaşadığı çeşitli bölgelerde dolaştı. İran, Afganistan, Hindistan, Paris ve Berlin’de çalışmalarını sürdürüp 20 Mayıs 1925’te İstanbul’a gitti. Çalışmaları M. Fuad Köprülü tarafından beğenilince Türkiyat Enstitüsü’ne Türkoloji asistanı olarak tayin edildi. 1933’te Türk Dili Tetkik Cemiyeti ihtisas kâtibi, ertesi yıl cemiyetin kılavuz kolu üyesi oldu.

1936’da Mustafa Kemal Atatürk tarafından Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Doğu Türk lehçeleri profesörlüğüne getirildi. 3 Mayıs 1944’te Türkçülük ve Türk milliyetçiliği davası sebebiyle Hasan Âli Yücel tarafından vazifeden alındı. Bir süre sonra okutman olarak görevlendirildi. 1948 yılında fakültedeki işine son verildi. Durum Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne aksedince öğretim görevlisi olarak çalışmaya devam etti. 1955’te emeklilik haklarından mahrum edilerek görevden alındı. Aynı yıllarda Türk Tarih Kurumu’nun aslî üyesi olan ve Türk Dil Kurumu’nda da başuzman olarak çalışan İnan’ın buradaki vazifesine de dilde tasfiyecilik hareketine taraftar olmadığı için son verildi. 1961 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı Müşavere Heyeti’nde İlmî Eserleri İnceleme Komisyonu’nda, 1964’te Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü’nde görev aldı. Enstitünün Türk Kültürü ve Türk Kültürü Araştırmaları dergilerinde makaleleri neşredildi. 1 Ekim 1976’da Ankara’da vefat etti. Kabri Ankara Karşıyaka Mezarlığı’ndadır.

Yazı hayatına, Orenburg’da çıkan Vakit gazetesinde 1908’de yayımladığı, Ruslar’a para karşılığı toprak satmanın getireceği felâketi hatırlatan makalesiyle başlayan İnan, bu yıllarda Başkırt ve Akyol gazetelerinde halkın sosyal meseleleri ve folkloruyla ilgili yazılar, Şûrâ dergisinde Başkırt hayatına dair hikâye ve şiirler neşretti. Önceleri yalnız Başkırtlar üzerine çalışırken Zeki Velidi’nin tavsiyesiyle başta Altay, Kazak, Kırgız ve Özbekler olmak üzere hemen bütün Türk kavimlerinin folklor, etnografya, destan, millî gelenek ve dinleri üzerinde malzeme derledi.

Abdülkadir İnan, daha Paris ve Berlin’de iken (1923-1924) İstanbul’da çıkmakta olan Yeni Kafkasya dergisine yazılar gönderiyordu. Türkiyat Enstitüsü’nde M. Fuad Köprülü’nün yanında ilmî çalışmalara yöneldi. 1927’de Zeki Velidi ile birlikte Yeni Türkistan dergisini yayımladı. Kasım 1929’da Mehmed Halid (Bayrı), Caferoğlu Ahmet, İsmail Hikmet (Ertaylan), Ahmet Kutsi (Tecer) ve Sadettin Nüzhet (Ergun) gibi arkadaşlarıyla Halk Bilgisi Derneği’nin yayın organı olarak Halk Bilgisi Haberleri’ni çıkarmaya başladı. Türkiyat Mecmuası, Türk Yurdu, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi, Azerbaycan Yurt Bilgisi, Dârülfünun İlâhiyat Fakültesi Mecmuası gibi çeşitli dergilerde Türkistanlı, Türkmen, İdiloğlu, Fethulkadîr, Abdülkadir Ulu Katayoğlu, A. Başkurt, F. Süleyman, Abdülkadir Cılkıbay, Abdülkadir Süleyman gibi takma adlarla çok sayıda makale yayımladı.

Eserleri: Tarihte ve Bugün Şamanizm, Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Tercemeleri Üzerinde Bir İnceleme, Hurafeler ve Menşeleri, Manas Destanı, Eski Türk Dînî Tarihi, Birinci İlmî Seyahate Dair Rapor, Türk Edebiyatı, Türkoloji Ders Hülâsaları, Türkoloji Ansiklopedisi Üzerine Bir Kalem Deneyi, Türkistan Sanatkârları Risalesi (A. Nikolaeviç Samoyloviç’ten çeviri). Çağatay Edebiyatı, Millî Şuurun Kudreti ve Hâtıralar adlı eserleri ise henüz yayımlanmamıştır.