Yusuf Ziya ORTAÇ

1895-1967

23 Ocak 1895 tarihinde İstanbul'da doğmuştur. Babası mühendis SüleymanSami Beğ, annesi Huriye Hanım'dır. İlk tahsilini mahalle mektebinde tamamlamış, dört yıl Kuzguncuk’taki Alliance Israélite Mektebi'ne devam ederek Fransızcasını ilerletmiş, Vefa İdadî'sine geçtiyse de babasının vefatı sebebiyle son sınıfı bitirmeden buradan ayrılmıştır. İdadî tahsilini Hadika-i Meşveret İdadîsi’nin son sınıfını okuyarak bitirmiştir.

İstanbul Darülfünunu Edebiyyat Fakültesi’nde imtihana girip edebiyyat öğretmeni olmaya hak kazanmıştır. 1914’te İzmit Sultanîsi’nde, daha sonra İstanbul’da Mercan Sultanîsi ve Galatasaray Mekteb-i Sultanîsi’nde öğretmenlik yapmıştır. Mütareke döneminde Şair dergisini çıkarmış ve ardından bacanağı ve yakın dostu olan Orhan Seyfi ile beraber 7 Aralık 1922’den itibaren Akbaba mecmuasının neşrine başlamıştır. 1 Temmuz - 15 Ekim 1928 tarihleri arasında on beş günde bir çıkan Meşale isimli sanat ve edebiyyat mecmuasını çıkarmıştır. 1935’te yine Orhan Seyfi ile birlikte Ayda Bir ve Her Ay dergilerini neşretmiştir. 1946-1954 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi’nden iki devre Ordu milletvekili seçilmiştir. Milletvekilliğinin sona ermesinin ardından yeniden Akbaba’nın başına dönmüş ve vefatına kadar bu mecmuanın neşrine devam etmiştir. 11 Mart 1967 tarihinde vefat eden Yusuf Ziya Ortaç’ın kabri Zincirlikuyu Mezarlığı’ndadır.

1914 yılında Kehkeşan mecmuasının tertib ettiği bir yarışmada şiirinin birinci olmasıyla edebiyyat dünyasına adım atan Ortaç'ın aruz vezniyle yazdığı ilk şiirlerinin çoğu İctihad mecmuasında çıkmıştır. Rıza Tevfik vesilesiyle Ziya Gökalp’la tanıştıktan sonra hece vezniyle yazmaya başlamış, millî edebiyyat akımını benimsemiş ve Servet-i Fünun’da bu akımı destekleyen yazılar kaleme almıştır. Çimdik ve İzci müstear isimleriyle Diken, İnci, Ayna, Aydede gibi mecmualarda mizah ve hiciv alanında şiir ve yazılar yazmıştır. Aynı yıllarda şiir ve yazıları Şair Nedim, Türk Yurdu ve Büyük Mecmua’da da çıkmıştır. Millî Mücadele’nin ardından Türk edebiyatının mühim mizah mecmualarından biri olan Akbaba’yı neşreden Yusuf Ziya, bu mecmuada Çimdik ve İzci takma adlarıyla mizahî şiirler ve yazılar kaleme almayı ölünceye kadar sürdürmüştür. 1927-1928’de İkdam’da, 1932-1933’te Cumhuriyet gazetesinde günlük fıkralar yazmıştır. 1941’den sonra tenkid ve şiirlerinin bir kısmı Çınaraltı mecmuasında neşredilmiştir. Bunların dışında Vakit, Ulus, Akşam, Alemdar ve Temaşa gibi gazete ve mecmualarda da makaleleri vardır.

Bazı mühim eserleri şunlardır: Akından Akına, Aşıklar Yolu, Şairin Duası, Şen Kitab, Cenk Ufukları, Yanardağ, Bir Servi Gölgesi, Kuş Cıvıltıları, Bir Rüzgar Esti; Binnaz, Name, Kördüğüm, Nikahta Keramet; Dağların Havası, Göç, İsmet İnönü, Üç Katlı Ev; Kürkçü Dükkanı, Şeker Osman; Beşik, Ocak, Sarı Çizmeli Mehmet Ağa, Gün Doğmadan; Bir Varmış Bir Yokmuş, Bizim Yokuş; Göz Ucu ile Avrupa; Nedim, Seyranî, Halk Edebiyatı Antolojisi, Faruk Nafiz, Ahmet Haşim

Yazıları (136)

Hırsız Var

Bozkurt (1939) 8.Sayı 188.Sayfa

İkinciteşrin 1940

Öyle Bir Günde

Bozkurt (1939) 11.Sayı 293.Sayfa

Temmuz 1941

Piç

Millet 20.Sayı 256.Sayfa

OCAK 1943

Ev Kadını

Doğu (1942 - 50) 2.Sayı 37.Sayfa

Sonteşrin - İlkkanun 1942

Koşunuz

Doğu (1942 - 50) 18.Sayı 21.Sayfa

Nisan - Mayıs 1944

Gaip Aranıyor, Halis Türk, Korku

Doğu (1942 - 50) 23-24.Sayı 27.Sayfa

İlkteşrin - Sonteşrin 1944

C.H.P

Doğu (1942 - 50) 30-34.Sayı 24.Sayfa

Mayıs - Eylül 1945

Recep Peker

Doğu (1942 - 50) 44-45.Sayı 2.Sayfa

Temmuz - Ağustos 1946

Teselli

Doğu (1942 - 50) 56-58.Sayı 22.Sayfa

Temmuz - Eylül 1947

Son Mevsim

Doğu (1942 - 50) 76-81.Sayı 12.Sayfa

Mart - Ağustos 1949

Marş

Doğu (1942 - 50) 76-81.Sayı 12.Sayfa

Mart - Ağustos 1949

İç Dünyam

Doğu (1942 - 50) 82-96.Sayı 11.Sayfa

Eylül - Ekim 1950

Eski Ev

Çınaraltı 1.Sayı 15.Sayfa

Ağustos 1941

Yaz

Çınaraltı 2.Sayı 6.Sayfa

Ağustos 1941

Türk Evleri

Çınaraltı 3.Sayı 3.Sayfa

Ağustos 1941

Öyle Bir Günde

Çınaraltı 3.Sayı 9.Sayfa

Ağustos 1941

Bir Yaz Bahçesi

Çınaraltı 4.Sayı 6.Sayfa

Ağustos 1941

Hatıralar

Çınaraltı 7.Sayı 6.Sayfa

Eylül 1941

İki Sınır

Çınaraltı 11.Sayı 3.Sayfa

Ekim 1941

Kurt

Çınaraltı 19.Sayı 1.Sayfa

Aralık 1941

Davul Zurna

Çınaraltı 24.Sayı 3.Sayfa

Ocak 1942

İki İnsan

Çınaraltı 26.Sayı 3.Sayfa

Ocak 1942

Ninni

Çınaraltı 28.Sayı 3.Sayfa

Şubat 1942

Halkevleri

Çınaraltı 30.Sayı 3.Sayfa

Şubat 1942

Göç

Çınaraltı 33.Sayı 13.Sayfa

Mart 1942

Göç

Çınaraltı 34.Sayı 13.Sayfa

Mart 1942

Göç

Çınaraltı 35.Sayı 13.Sayfa

Mayıs 1942

Göç

Çınaraltı 36.Sayı 14.Sayfa

Mayıs 1942

Göç

Çınaraltı 37.Sayı 13.Sayfa

Haziran 1942

Sulh Afyonu

Çınaraltı 38.Sayı 3.Sayfa

Haziran 1942

Göç

Çınaraltı 38.Sayı 13.Sayfa

Haziran 1942

Göç

Çınaraltı 39.Sayı 13.Sayfa

Haziran 1942

Göç

Çınaraltı 40.Sayı 13.Sayfa

Haziran 1942

Göç

Çınaraltı 41.Sayı 13.Sayfa

Temmuz 1942

Göç

Çınaraltı 42.Sayı 13.Sayfa

Temmuz 1942

Göç

Çınaraltı 43.Sayı 13.Sayfa

Temmuz 1942

İştah

Çınaraltı 44.Sayı 3.Sayfa

Temmuz 1942

Göç

Çınaraltı 44.Sayı 13.Sayfa

Temmuz 1942

Göç

Çınaraltı 45.Sayı 13.Sayfa

Ağustos 1942

Göç

Çınaraltı 46.Sayı 13.Sayfa

Ağustos 1942

Göç

Çınaraltı 47.Sayı 14.Sayfa

Ağustos 1942

Göç

Çınaraltı 48.Sayı 13.Sayfa

Ağustos 1942

Göç

Çınaraltı 49.Sayı 14.Sayfa

Ağustos 1942

Hasan Tahsin

Çınaraltı 50.Sayı 3.Sayfa

Eylül 1942

Göç

Çınaraltı 50.Sayı 14.Sayfa

Eylül 1942

Göç

Çınaraltı 51.Sayı 14.Sayfa

Eylül 1942

İnanmak

Çınaraltı 52.Sayı 2.Sayfa

Eylül 1942

Göç

Çınaraltı 52.Sayı 14.Sayfa

Eylül 1942

Göç

Çınaraltı 53.Sayı 14.Sayfa

Eylül 1942

Buhran

Çınaraltı 54.Sayı 3.Sayfa

Ekim 1942

Göç

Çınaraltı 54.Sayı 14.Sayfa

Ekim 1942

Göç

Çınaraltı 55.Sayı 13.Sayfa

Ekim 1942

Göç

Çınaraltı 56.Sayı 14.Sayfa

Ekim 1942

Göç

Çınaraltı 57.Sayı 14.Sayfa

Ekim 1942

Bayram Ertesi

Çınaraltı 58.Sayı 3.Sayfa

Kasım 1942

Göç

Çınaraltı 58.Sayı 15.Sayfa

Kasım 1942

Göç

Çınaraltı 59.Sayı 14.Sayfa

Kasım 1942

Göç

Çınaraltı 60.Sayı 14.Sayfa

Kasım 1942

Göç

Çınaraltı 61.Sayı 14.Sayfa

Kasım 1942

Türk Köylüsü

Çınaraltı 62.Sayı 3.Sayfa

Kasım 1942

Göç

Çınaraltı 62.Sayı 14.Sayfa

Kasım 1942

Göç

Çınaraltı 63.Sayı 14.Sayfa

Aralık 1942

Emin Bülent

Çınaraltı 63.Sayı 3.Sayfa

Aralık 1942

Emin Bülent

Çınaraltı 64.Sayı 3.Sayfa

Aralık 1942

Göç

Çınaraltı 64.Sayı 14.Sayfa

Aralık 1942

Göç

Çınaraltı 66.Sayı 14.Sayfa

Aralık 1942

Göç

Çınaraltı 67.Sayı 14.Sayfa

Ocak 1943

Hayret

Çınaraltı 68.Sayı 3.Sayfa

Ocak 1943

Düşünceler

Çınaraltı 68.Sayı 5.Sayfa

Ocak 1943

Göç

Çınaraltı 68.Sayı 14.Sayfa

Ocak 1943

Feragat

Çınaraltı 70.Sayı 3.Sayfa

Ocak 1943

Göç

Çınaraltı 70.Sayı 14.Sayfa

Ocak 1943

Göç

Çınaraltı 72.Sayı 14.Sayfa

Şubat 1943

Çingeneler

Çınaraltı 142.Sayı 13.Sayfa

Haziran 1944

Şehzadebaşı

Büyük Mecmua 10.Sayı 156.Sayfa

Haziran 1335

Beyaz Bulut

Büyük Mecmua 1.Sayı 6.Sayfa

Mart 1919

Mefkure

Büyük Mecmua 2.Sayı 24.Sayfa

Mart 1919

Ölü Evinde Düğün

Büyük Mecmua 4.Sayı 56.Sayfa

Belirtilmemiş 1919

İstanbul

Büyük Mecmua 5.Sayı 70.Sayfa

Belirtilmemiş 1335

Bahar

Büyük Mecmua 6.Sayı 85.Sayfa

Nisan 1335

Guruba Doğru...

Büyük Mecmua 7.Sayı 103.Sayfa

Mayıs 1335

Günah

Büyük Mecmua 8.Sayı 116.Sayfa

Mayıs 1335

Asker Mektubu

Büyük Mecmua 8.Sayı 117.Sayfa

Mayıs 1335

Ramazan Gecesinde

Büyük Mecmua 9.Sayı 132.Sayfa

Haziran 1335

Eğil Dağlar Eğil

Büyük Mecmua 9.Sayı 144.Sayfa

Haziran 1335

Gönül

Büyük Mecmua 12.Sayı 188.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1919

Peri Kızıyla Çoban

Büyük Mecmua 13.Sayı 206.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1919

Kışın Tekyesi

Büyük Mecmua 15.Sayı 234.Sayfa

Teşrin-i Sanî 1919

Name

Büyük Mecmua 15.Sayı 240.Sayfa

Teşrin-i Sanî 1919

Dobruca'daki Türk Askerine

Harb Mecmuası 13.Sayı 195.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1332

Gecenin Hamamı

Türk Yurdu 69.Sayı 2277.Sayfa

Haziran 1330

Osman Gazi'nin Rüyası

Türk Yurdu 97.Sayı 2824.Sayfa

Teşrin-i Sanî 1331

Nöbetçi ve Yıldız

Türk Yurdu 98.Sayı 2839.Sayfa

Kânun-ı Evvel 1331

Şair ve Rüzgar

Türk Yurdu 99.Sayı 2855.Sayfa

Kânun-ı Evvel 1331

Benim Yarim

Türk Yurdu 100.Sayı 2871.Sayfa

Kânun-ı Evvel 1331

Zafer Beldesi

Türk Yurdu 101.Sayı 2887.Sayfa

Kânun-ı Sanî 1331

İsyan

Türk Yurdu 110.Sayı 3035.Sayfa

Mayıs 1332

Eski Aşk

Türk Yurdu 112.Sayı 3063.Sayfa

Haziran 1332

Büyü

Türk Yurdu 113.Sayı 3084.Sayfa

Haziran 1332

Ölmeyen Sevgi

Türk Yurdu 114.Sayı 3100.Sayfa

Temmuz 1332

Şimendiferde

Türk Yurdu 117.Sayı 3144.Sayfa

Eylül 1332

İki Hançer

Türk Yurdu 119.Sayı 3177.Sayfa

Eylül 1332

Finten

Türk Yurdu 120.Sayı 3196.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1332

Musikî Gecesi

Türk Yurdu 121.Sayı 3208.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1332

Esirgeme Derneğine

Türk Yurdu 125.Sayı 3279.Sayfa

Kânun-ı Evvel 1332

Sultan Osman'ın Rüyası

Türk Yurdu 126.Sayı 3299.Sayfa

Kânun-ı Sanî 1332

Asker Mektubları

Türk Yurdu 130.Sayı 3360.Sayfa

Mart 1333

Şarkı

Türk Yurdu 131.Sayı 3377.Sayfa

Mart 1333

Şarkı

Türk Yurdu 132.Sayı 3392.Sayfa

Nisan 1333

Zafer Perisi

Türk Yurdu 133.Sayı 3408.Sayfa

Nisan 1333

Piç

Türk Yurdu 142.Sayı 3551.Sayfa

Ağustos 1333

Seyyah

Türk Yurdu 143.Sayı 3567.Sayfa

Eylül 1333

Ozan

Türk Yurdu 144.Sayı 3583.Sayfa

Eylül 1333

Kadın Aşkı

Türk Yurdu 145.Sayı 3599.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1333

Hatıralar

Türk Yurdu 148.Sayı 3647.Sayfa

Teşrin-i Sanî 1333

Günebakan

Türk Yurdu 218.Sayı 55.Sayfa

Birinci Kânun 1929