Celâl Sahir EROZAN

1883-1935

29 Eylül 1883’te, İstanbul Aksaray’da dünyaya geldi. Babası Botgoriçeli İsmail Hakkı Paşa, annesi Hacı Davud Han sülalesinden Fehime Nüzhet Hanım’dır. Numune-i Terakkî Mektebi ve Davud Paşa Rüşdiyyesi’nden sonra Vefa İdadîsi’ni bitirdi, iki yıl Mekteb-i Hukuk’a devam ettiyse de buradan mezun olamadı. 1903’te Hariciye Nezareti’nde katiblikle memuriyet hayatına başladı. Daha sonra Mercan ve Kabataş idadîleriyle İstanbul Lisesi’nde, Mekteb-i Sultanî’de, İstanbul Muallim Mektebi’nde kitabet, edebiyat ve Fransızca hocalığı yaptı. Mütareke devrinde komisyonculuk ve ticaretle meşgul oldu (1917-1918). Barut Şirketi komiseri olarak çalıştı.

Celal Sahir’in şiirle ilgisi çocuk yaşlarında başlar. Güzel şiir okuma ve hitabet kabiliyeti daha dokuz on yaşlarında iken mektep merasimlerinde ön plana çıkmasına vesile oldu. Bu şöhreti ona, çocuk yaşta II. Abdülhamid’in huzurunda da şiir okuma ve ondan bir liyakat nişanıyla nakdî mükafat alma fırsatını verdi. Bir divan oluşturacak kadar şiirleri bulunan annesinin de tesiriyle 1899’dan itibaren ilk şiirleri İrtika, Malumat, Musavver Fen ve Edeb, Pul ve Lisan gibi devrin tanınmış mecmualarında neşrolunmaya başlandı. Şiir ve nesir yazılarında devrin modasına uyarak Ahmed Celal, Hikmet Celal, Velhan, Şarık gibi ahenkli ve alegorik takma adlar kullandı. Henüz on altı yaşında iken ismine “Sahir” adını da ekleyerek ve grubun en genç şairi olarak Servet-i Fünûn’da şiirleri neşredilmeye başlandı. Meşrutiyet’in ilanından sonra Seyyare ve Demet mecmualarını çıkardı. 1909’da Fecr-i Âtî adı verilen edebî cemiyet onun riyasetinde kuruldu.

Celal Sahir 1909’dan itibaren “yeni lisan” hareketine, bu akımı müdafaa eden yazılarıyla, şiirindeki nisbî dil sadeleşmesiyle, hatta aruzdan heceye geçmek suretiyle katıldı. Türk Ocakları, Türk Derneği, Piyer Loti Derneği gibi Türkçü ve vatanperver teşekküllere girdi; Sultanahmed’deki evini Türk Derneği’ne lokal olarak tahsis etti. Derneğin yayın organı olan Bilgi Mecmuası’nı çıkardı. Türk Ocakları’nın 1931’de kapatılmasına kadar faal bir mensub olarak çalışmalarını sürdürdü. Bu yıllarda Musavver Muhit, Süs, Yeni Kitab, Edeb, Mehasin, Halka Doğru ve Türk Sözü gibi dergilerde şiir ve makaleler yazmaya devam etti.

Her devre ve akıma ayak uydurmaya çalışmasıyla meşhur olan Celal Sahir, Meşrutiyet’ten sonra çoğu Mehmed Emin’in şiirlerini taklit seviyesinde bazı millî temaları işlemişse de bunlar sadece birkaç şiirine inhisar eder. Bununla beraber çağdaşları aşk şiirlerini fazla değerli bulmamışlar, yeni lisan hususunda, Türkçülük akımına katılmasında ve hece vezniyle hissî şiirler yazmasında Türk edebiyatı için mühim bir rol oynadığına kani olmuşlardır.

Eserleri şunlardır: Kardeş Sesi, Beyaz Gölgeler, Buhran, Siyah Kitap, Simon, Kıraat-i Edebiyye, Müntehab Çocuk Şiirleri, İstanbul İçin Mebus Namzedlerim (Hakkı Naşir adıyla), Resimli Ay İmla Lugatı. Ayrıca 1920-1921 yıllarında, eski Fecr-i Âtî şairleriyle diğerlerinin şiir ve yazılarını ihtiva eden antoloji mahiyyetinde Birinci Kitab, İkinci Kitab vd. adlarını taşıyan sekiz kitap neşretmiştir.

Yazıları (42)

52 Yıl Geçti, Başımla Gönlüm

Doğu (1942 - 50) 23-24.Sayı 53.Sayfa

İlkteşrin - Sonteşrin 1944

Bir Hayal

Demet 1.Sayı 5.Sayfa

Eylül 1324

Sergüzeşt

Demet 1.Sayı 7.Sayfa

Eylül 1324

Hilkatin Yâdı

Demet 2.Sayı 19.Sayfa

Eylül 1324

Niçin Mi?

Demet 2.Sayı 20.Sayfa

Eylül 1324

Matmazel K.'ya

Demet 3.Sayı 36.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1324

Buhran

Demet 4.Sayı 52.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1324

Sinir Hâli

Demet 6.Sayı 82.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1324

Heyecanat-ı Mahasin

Demet 7.Sayı 99.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1324

Hafta Musahabesi

Büyük Mecmua 9.Sayı 129.Sayfa

Haziran 1335

Öç 2

Halka Doğru 4.Sayı 27.Sayfa

Mayıs 1329

Öç 3

Halka Doğru 15.Sayı 113.Sayfa

Temmuz 1329

Buhran

Millî Mecmua 1.Sayı 7.Sayfa

Teşrin-i Sanî 1339

Ayrılık İniltileri

Türk Derneği 5-6.Sayı 170.Sayfa

Belirtilmemiş 1327 (1909-1910)

Karşında

Genç Kalemler 4-12.Sayı 134.Sayfa

Belirtilmemiş 1911

Cünun

Genç Kalemler 11.Sayı 177.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1911-1327

Gözler

Türk Yurdu 6.Sayı 154.Sayfa

Kanunisani 1327

Yirminci Asra

Türk Yurdu 24.Sayı 736.Sayfa

Teşrinievvel 1328

Vatanın Kızlarına

Türk Yurdu 33.Sayı 288.Sayfa

Şubat 1328

On Temmuz

Türk Yurdu 44.Sayı 643.Sayfa

Temmuz 1329

Vatan Duygusu

Türk Yurdu 45.Sayı 691.Sayfa

Temmuz 1329

Bayramda

Türk Yurdu 52.Sayı 945.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1329

Buhran

Türk Yurdu 52.Sayı 961.Sayfa

Teşrin-i Evvel 1329

İsmail Gasprinski'nin Ruhuna

Türk Yurdu 72.Sayı 2401.Sayfa

Teşrin-i Sanî 1330

Kafkas Türküsü

Türk Yurdu 73.Sayı 2415.Sayfa

Kânun-ı Evvel 1330

Gönüllü Türküsü

Türk Yurdu 74.Sayı 2432.Sayfa

Kânun-ı Evvel 1330

Köyde Kalanın Türküsü

Türk Yurdu 75.Sayı 2447.Sayfa

Kânun-ı Sanî 1330

Ordunun Duası

Türk Yurdu 89.Sayı 2695.Sayfa

Temmuz 1331

Hülya

Türk Yurdu 113.Sayı 3084.Sayfa

Haziran 1332

Kardeşlik Türküsü

Türk Yurdu 126.Sayı 3297.Sayfa

Kânun-ı Sanî 1332

Buhran

Türk Yurdu 133.Sayı 3407.Sayfa

Nisan 1333

Aşk ve Kumar

Türk Yurdu 134.Sayı 3423.Sayfa

Mayıs 1333

Buhran

Türk Yurdu 135.Sayı 3439.Sayfa

Mayıs 1333

Kalbimdeki Ölü

Türk Yurdu 137.Sayı 3471.Sayfa

Haziran 1333

Büyük Kaysere

Türk Yurdu 147.Sayı 3631.Sayfa

Teşrin-i Sanî 1333

Güzel İzmir

Türk Yurdu 157.Sayı 210.Sayfa

Mayıs 1334

Masal

Türk Yurdu 185.Sayı 493.Sayfa

Kânun-ı Evvel 1926

Ankara

Türk Yurdu 198.Sayı 5.Sayfa

Nisan 1928